અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે ટેરિફ (આયાત ડ્યુટી) લાદવાની જાહેરાત કરી, જેનાથી સમગ્ર વિશ્વમાં હલચલ મચી ગઈ છે. તેમના નિર્ણયની અસર વૈશ્વિક અર્થતંત્ર પર પડી છે. ભારત સહિત વિશ્વના ઘણા દેશોના શેરબજારોમાં મોટો ઘટાડો જોવા મળ્યો છે. ટ્રમ્પના દબાણ હેઠળ ઝિમ્બાબ્વેએ અમેરિકન માલ પરના ટેરિફ દૂર કર્યા છે.
કેનેડાના નવા વડા પ્રધાન માર્ક કાર્નીએ કહ્યું છે કે ટ્રમ્પની ટેરિફ નીતિ ફક્ત કેનેડા માટે જ નહીં પરંતુ અમેરિકા માટે પણ નુકસાનકારક બની શકે છે. જોકે ટ્રમ્પ દાવો કરે છે કે આ નિર્ણયથી અમેરિકા વધુ સમૃદ્ધ બનશે, પરંતુ વિશ્વભરના બજારોની સ્થિતિ અને નેતાઓના નિવેદનો આનાથી વિપરીત લાગે છે.
શેરબજારમાં મોટો ઘટાડો
ટ્રમ્પની ટેરિફ જાહેરાત બાદ, વિશ્વભરના શેરબજારોમાં અરાજકતા ફેલાઈ ગઈ છે. સોમવારે એશિયન બજારોમાં ભારે ઘટાડો જોવા મળ્યો. જાપાનનો નિક્કી 225 ઇન્ડેક્સ 6.3% ઘટ્યો અને હોંગકોંગનો હેંગ સેંગ 10% ઘટ્યો. ભારતનું શેરબજાર પણ ખુલતાની સાથે જ લગભગ 5% ઘટ્યું.
શુક્રવારે અમેરિકાના તમામ મુખ્ય સ્ટોક ઇન્ડેક્સ 5% થી વધુ ઘટ્યા. S&P 500 એ 2020 પછીનું સૌથી ખરાબ સપ્તાહ સહન કર્યું. JP મોર્ગન બેંકે ચેતવણી આપી છે કે આ ટેરિફને કારણે, યુએસ અને વિશ્વ અર્થતંત્રમાં મંદીની શક્યતા 60% વધી ગઈ છે.
ઝિમ્બાબ્વે ટ્રમ્પને ખુશ કરવામાં વ્યસ્ત
ઝિમ્બાબ્વેના રાષ્ટ્રપતિ એમર્સન મનાંગાગ્વાએ અમેરિકાથી આવતા માલ પરના ટેરિફ હટાવી દીધા છે. તેમના નિર્ણયથી દુનિયાભરના લોકો ચોંકી ગયા છે. ખાસ કરીને ટ્રમ્પ દ્વારા ઝિમ્બાબ્વેના માલ પર 18% ટેરિફ લાદ્યા પછી, આને અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પ સાથે સારા સંબંધો બનાવવાના પ્રયાસ તરીકે જોવામાં આવી રહ્યું છે.
“આ પગલાથી અમેરિકાથી આયાત વધશે અને આપણા દેશની નિકાસ અમેરિકા સુધી પહોંચવામાં મદદ મળશે,” મનાંગગ્વાએ સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ X પર લખ્યું. પરંતુ કેટલાક નિષ્ણાતો કહે છે કે આ નિર્ણયથી ઝિમ્બાબ્વેને કોઈ મોટો આર્થિક લાભ થશે નહીં. સરકારી નીતિઓના ટીકાકાર અને પત્રકાર હોપવેલ ચિનોનોએ કહ્યું કે આ બધું ટ્રમ્પને ખુશ કરવાનો પ્રયાસ છે.
કેનેડાનો વળતો હુમલો
કેનેડાના નવા વડા પ્રધાન માર્ક કાર્નેએ ટ્રમ્પની ટેરિફ નીતિ અંગે કડક નિવેદન આપ્યું છે. “આ ટેરિફ કેનેડામાં નોકરીઓને અસર કરી શકે છે, પરંતુ વાસ્તવિક નુકસાન યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં થશે,” કાર્નેએ જણાવ્યું હતું. તેમણે કહ્યું કે તેના સંકેતો નાણાકીય બજારોમાં દેખાવા લાગ્યા છે, જેમ કે અમેરિકામાં નોકરીઓનું નુકસાન, ફુગાવામાં વધારો અને મંદીના ભય. બ્રેક્ઝિટનું ઉદાહરણ આપતા તેમણે કહ્યું, “મેં આ પહેલા પણ થતું જોયું છે. ત્યારે પણ તેની અસર ધીમે ધીમે જોવા મળી હતી. હવે અમેરિકાની પણ હાલત એવી જ થવાની છે.”
ટ્રમ્પે નિવેદનમાં આ કહ્યું
રવિવારે મોડી રાત્રે એરફોર્સ વન પર પત્રકારો સાથે વાત કરતા અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે કહ્યું કે ટેરિફ (આયાત ડ્યુટી) લાદવાથી અમેરિકામાં નોકરીઓ અને રોકાણ પાછું આવશે. ટ્રમ્પે ટીકાને ફગાવી દેતા કહ્યું કે, “ક્યારેક તમારે કંઈક ઠીક કરવા માટે દવા લેવી પડે છે.” ટ્રેઝરી સેક્રેટરી સ્કોટ બેસન્ટ અને વાણિજ્ય સેક્રેટરી હોવર્ડ લુટનિક જેવા તેમના વરિષ્ઠ અધિકારીઓએ પણ મંદીના ભયને ઓછો આંક્યો અને ટેરિફને વાજબી ઠેરવ્યા. પરંતુ વિશ્વના ઘણા મોટા નેતાઓ અને શેરબજારો આ નિર્ણયથી ચિંતિત છે. તેમની પ્રતિક્રિયાઓ પરથી એવું લાગે છે કે ટ્રમ્પની આ “દવા” દુનિયા માટે ખૂબ કડવી સાબિત થઈ રહી છે.