સનાતન ધર્મમાં, કોઈપણ પૂજા અથવા અનુષ્ઠાનના અંતે આરતી કરવાની પરંપરા છે. લોકો આમાં કપૂર સળગાવે છે. આરતી કરવાનો અર્થ છે તમારી આસપાસની નકારાત્મકતા અને અશુદ્ધિઓને દૂર કરીને આધ્યાત્મિક જગતમાં પ્રવેશ કરવો. તે સદીઓથી હિન્દુ પૂજામાં ઊંડો આધ્યાત્મિક અર્થ ધરાવે છે. તમે ઘણીવાર જોયું હશે કે જ્યારે ભગવાનની પૂજા કર્યા પછી આરતી કરવામાં આવે છે ત્યારે તેમાં કપૂરનો ઉપયોગ ચોક્કસપણે કરવામાં આવે છે. પરંતુ, શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે આરતીમાં કપૂર કેમ બાળવામાં આવે છે? તેનું આધ્યાત્મિક મહત્વ શું છે? પ્રતાપવિહાર ગાઝિયાબાદના જ્યોતિષી રાકેશ ચતુર્વેદી આ વિશે ન્યૂઝ18ને જણાવી રહ્યાં છે-
આરતી વિધિમાં કપૂર સળગાવવાનું આધ્યાત્મિક મહત્વ
નિઃસ્વાર્થતા અને શુદ્ધતા: જ્યારે કપૂર સળગાવવામાં આવે છે ત્યારે તે પોતાનો કોઈ નિશાન છોડ્યા વિના સંપૂર્ણપણે બળી જાય છે. કપૂર સંપૂર્ણપણે બળી ગયા પછી, એક સુખદ સુગંધ અને તાજગીથી ભરેલું વાતાવરણ રહે છે. તમે તેનો અર્થ આ સંદર્ભમાં પણ લઈ શકો છો કે જે વ્યક્તિ કપૂર બાળે છે તે પોતાની અંદરની તમામ અશુદ્ધિઓ અને અહંકારને દૂર કરી દે છે અને ભગવાનના ચરણોમાં પોતાને સમર્પિત કરી દે છે.
ભગવાન પ્રત્યેની પ્રતિબદ્ધતા: કપૂર બાળવાથી જે રીતે વાતાવરણ સુગંધિત બને છે, તે દર્શાવે છે કે વ્યક્તિ પોતાની અંદરના અહંકારને બાળીને ચારે બાજુ સદ્ભાવ અને સકારાત્મકતા ફેલાવશે. સાથે સાથે તે એ વાત માટે પણ પ્રતિબદ્ધ છે કે જ્ઞાનના પ્રસાર માટે તેમના શ્રેષ્ઠ પ્રયાસો કરવામાં આવશે.
આંતરિક પ્રકાશનું માર્ગદર્શન: કપૂરની જ્યોત દેવતાના ચહેરાને પ્રકાશિત કરે છે, જે ભક્તના જીવનમાં દૈવી પ્રકાશની હાજરીનું પ્રતીક છે. હિંદુ ફિલસૂફીમાં અગ્નિને શુદ્ધિકરણનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે. ઉપરાંત, આરતીની જ્યોત અશુદ્ધિઓને બાળી નાખવાનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. આ દ્વારા ઉપાસક તેના આંતરિક આત્મા અને પરમાત્મા સાથે જોડાઈ શકે છે.
સંરક્ષણ અને સકારાત્મકતા: કપૂરની સુગંધમાં રક્ષણાત્મક ગુણવત્તા હોવાનું માનવામાં આવે છે, જે નકારાત્મક શક્તિઓને દૂર કરે છે અને શાંતિ અને શુદ્ધતાની લાગણીને આમંત્રણ આપે છે. આમ, આરતીની વિધિ માત્ર પૂજાનું કાર્ય જ નહીં પરંતુ આધ્યાત્મિક શુદ્ધિકરણ પણ બની જાય છે.
પ્રાચીન પરંપરાઓ સાથે જોડાણ: પૂજામાં કપૂરનું મહત્વ તાજેતરનું નથી; આ સદીઓ જૂની છે. ધાર્મિક વિધિઓ દરમિયાન કપૂર બાળવાની પ્રથા વૈદિક કાળમાં ઉદ્ભવી હોવાનું માનવામાં આવે છે, જ્યાં અગ્નિ, પાણી અને હવા જેવા કુદરતી તત્વોને દેવતાઓ સુધી પહોંચવાનું માધ્યમ માનવામાં આવતું હતું.