કારતક મહિનાની પૂર્ણિમાને ત્રિપુરી પૂર્ણિમા અથવા ગંગા સ્નાનની પૂર્ણિમા તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ દિવસને ત્રિપુરી પૂર્ણિમા કહેવામાં આવે છે કારણ કે આ દિવસે ભગવાન ભોલેનાથે ત્રિપુરાસુર નામના રાક્ષસનો નાશ કર્યો હતો. જેના કારણે દેવતાઓ પ્રસન્ન થયા. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે કારતક પૂર્ણિમાને દેવ દિવાળી કેમ કહેવામાં આવે છે. ચાલો જાણીએ કાર્તિક પૂર્ણિમાની સંપૂર્ણ કહાણી અહીં…
કાર્તિક પૂર્ણિમાને લઈને બે પ્રચલિત વાર્તાઓ છે. એક વાર્તા ભગવાન શિવના મોટા પુત્ર કાર્તિકેય સાથે સંબંધિત છે, જ્યારે બીજી વાર્તા દેવ દિવાળીની ઉજવણી વિશે છે.
કાર્તિકેય અને પૂર્ણિમાનો સંબંધ
ધાર્મિક કથાઓ અનુસાર, કારતક મહિનાની પૂર્ણિમા તિથિ સાથે સંબંધિત એક લોકપ્રિય કથા છે. જેમાં કાર્તિકેયની પૂજાનું વિશેષ મહત્વ છે. એવું કહેવાય છે કે એકવાર કાર્તિકેય અને ગણેશ વચ્ચે પ્રથમ પૂજા સ્પર્ધા થઈ, જેમાં કાર્તિકેયના નાના ભાઈ ગણેશને વિજેતા જાહેર કરવામાં આવ્યા. આ બાબતને લઈને કાર્તિકેય ગુસ્સે થઈ ગયો. જ્યારે ભગવાન શિવ અને પાર્વતી પોતે કાર્તિકેયને શાંત કરવા ગયા ત્યારે તેઓએ તેને ગુસ્સામાં શ્રાપ આપ્યો. તેણે કહ્યું કે જો કોઈ મહિલા તેને મળવા આવશે તો તે સાત જન્મ સુધી વિધવા રહેશે. તેણે પુરુષોને કહ્યું કે જો કોઈ માણસ દર્શન કરવાનો પ્રયત્ન કરશે તો તે મરી જશે અને તે પછી નરકમાં જશે. પરંતુ આ પછી કોઈક રીતે ભગવાન શંકર અને પાર્વતીએ તેમનો ક્રોધ શાંત કર્યો અને તેમને કોઈ દિવસ દર્શન આપવા કહ્યું. જ્યારે કાર્તિકેયનો ક્રોધ શમી ગયો, ત્યારે તેણે કહ્યું કે કાર્તિક મહિનાની પૂર્ણિમાની તારીખે તેની મુલાકાત લેવી ખૂબ જ ફળદાયી રહેશે.
દેવતાઓએ શિવલોકમાં દિવાળી ઉજવી
ધાર્મિક કથાઓ અનુસાર, ભગવાન શિવે કારતક માસની પૂર્ણિમાની તિથિએ તારકાસુર નામના રાક્ષસનો વધ કર્યો હતો. આ શક્તિશાળી રાક્ષસના વિનાશ પછી દેવતાઓ ખૂબ ખુશ થયા. ભગવાન વિષ્ણુએ શિવનું નામ ત્રિપુરારી રાખ્યું જે શિવના અનેક નામોમાંનું એક છે. ધાર્મિક કથાઓ અનુસાર કારતક પૂર્ણિમાના દિવસે મહાદેવે પ્રદોષ કાળમાં અર્ધનારીશ્વરના રૂપમાં તારકાસુરના ત્રણ પુત્રોનો વધ કર્યો હતો. જેઓ ત્રિપુરાસુર તરીકે ઓળખાતા હતા. જેની ખુશીમાં દેવતાઓ શિવલોક એટલે કે કાશીમાં આવ્યા અને દિવાળી ઉજવી. ત્યારથી આ પરંપરા ચાલી આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે કાશીમાં ગંગામાં સ્નાન કરવાથી અને કારતક માસની પૂર્ણિમાના દિવસે દીપકનું દાન કરવાથી પિતૃઓને મોક્ષ મળે છે.
