માર્ગશીર્ષ (આગાહન) મહિનામાં આવતા મોક્ષદા એકાદશી વ્રતનું વિશેષ ધાર્મિક અને આધ્યાત્મિક મહત્વ છે. તે મોક્ષ, પ્રગતિ અને સફળતાની પ્રાપ્તિ માટે ખૂબ જ ફળદાયી માનવામાં આવે છે.
પંચાંગ અનુસાર, માર્ગશીર્ષ મહિનાના શુક્લ પક્ષમાં આવતી એકાદશી તિથિને મોક્ષદા એકાદશી તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. આ દિવસે જે લોકો ભગવાન શ્રી હરિ (વિષ્ણુજી)ની ઉપાસના કરે છે અને વ્રત રાખે છે તેમના પર ભગવાન પ્રસન્ન થાય છે અને વ્યક્તિને પાપો અને કષ્ટોમાંથી મુક્તિ મળે છે. મોક્ષદા એકાદશી પર શ્રી હરિના ચતુર્ભુજ સ્વરૂપની પૂજા કરવાનું મહત્વ છે.
આ વર્ષે 2024માં મોક્ષદા એકાદશીનું વ્રત 11 ડિસેમ્બર, બુધવારે કરવામાં આવશે. બીજા દિવસે 12મી ડિસેમ્બરે ઉપવાસ તોડવામાં આવશે. મોક્ષદા એકાદશી વ્રતનું પૂજન અને મહત્વ શાસ્ત્રોમાં જણાવવામાં આવ્યું છે. ખાસ કરીને આ એકાદશી મોક્ષ પ્રાપ્તિ માટે શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે.
મોક્ષદા એકાદશી વ્રતનું મહત્વ
મોક્ષદા એકાદશી પર ભગવાન વિષ્ણુની સાથે ભગવાન કૃષ્ણની પણ પૂજા કરવામાં આવે છે. જ્યોતિષ અનીશ વ્યાસ જણાવે છે કે ધાર્મિક માન્યતા અનુસાર આ વ્રત કરવાથી પૂર્વજોની આત્માઓ મોક્ષ પ્રાપ્ત કરે છે. તેનું કારણ એ છે કે જે દિવસે મોક્ષદા એકાદશી આવે છે તે દિવસે ભગવાન શ્રી કૃષ્ણએ શ્રીમદ ભગવદ ગીતાનો ઉપદેશ આપ્યો હતો. તેથી, મોક્ષદા એકાદશીના દિવસે ગીતા જયંતિનો તહેવાર પણ ઉજવવામાં આવે છે.
એવું પણ માનવામાં આવે છે કે જે લોકો આ દિવસે વ્રત રાખે છે તેમના પાપો નાશ પામે છે, તેમને જીવનમાં અપાર સફળતા મળે છે અને મૃત્યુ પછી વ્યક્તિને સ્વર્ગની પ્રાપ્તિ થાય છે.
મોક્ષદા એકાદશી પૂજાવિધિ
મોક્ષદા એકાદશીના દિવસે સવારે વહેલા ઊઠીને સ્નાન કરવું અને પછી સ્વચ્છ વસ્ત્રો પહેરીને પૂજા રૂમમાં દીવો કરવો અને ઉપવાસ કરવાની પ્રતિજ્ઞા લેવી. ભગવાન વિષ્ણુની મૂર્તિ અથવા ચિત્રને પોસ્ટ પર સ્થાપિત કરો અને ભગવાનનો જલાભિષેક કરો અને પછી પીળા વસ્ત્રો ચઢાવો. ભગવાનને રોલી, અક્ષત, ફૂલ, તુલસીના પાન, ધૂપ, દીવો અને નૈવેદ્ય અર્પણ કરો અને મંત્રોચ્ચાર સાથે તેમની પૂજા કરો. પૂજા પછી વ્રત કથાનો પાઠ કરો અને અંતે આરતી કરો.
