રજિસ્ટર્ડ ફર્મે વેચાણકર્તાને જૂના વાહનના વેચાણ પર ગુડ્સ એન્ડ સર્વિસ ટેક્સ (GST) તો જ ચૂકવવો પડશે જો માર્જિન એટલે કે નફો હશે. ‘માર્જિન’ રકમનો અર્થ થાય છે વાહનની અવમૂલ્યન સમાયોજિત કિંમત કરતાં વેચાણ કિંમતની વધારાની. કેસ સાથે જોડાયેલા એક નિષ્ણાતે મંગળવારે આ જાણકારી આપી.
નોંધનીય છે કે GST કાઉન્સિલે ગયા અઠવાડિયે તેની બેઠકમાં ઇલેક્ટ્રિક વાહનો (EV) સહિત તમામ જૂના એટલે કે ‘સેકન્ડ હેન્ડ’ વાહનોના વેચાણ પર 18 ટકા GSTનો એક જ દર નક્કી કરવાનો નિર્ણય લીધો હતો. અગાઉ અલગ-અલગ દર વસૂલવામાં આવતા હતા. જો કોઈ વ્યક્તિ જૂની કાર અન્ય વ્યક્તિને વેચે છે, તો તેના પર GST વસૂલવામાં આવશે નહીં.
નોંધનીય છે કે ‘સેકન્ડ હેન્ડ’ વાહનો પર GST માત્ર માર્જિન પર જ લાગુ થશે અને વાહનોની વેચાણ કિંમત (વેચાણની કિંમત માઈનસ આવકવેરા અવમૂલ્યન ખર્ચ અથવા વાહનની ખરીદી કિંમત) પર નહીં. પ્રસ્તાવિત સુધારા પહેલા જૂના ઇલેક્ટ્રિક વાહનો પર GST વાહનની સંપૂર્ણ વેચાણ કિંમત પર લાગુ થતો હતો.
આ મામલા સાથે સંકળાયેલા એક નિષ્ણાતે જણાવ્યું હતું કે જ્યાં નોંધાયેલ એન્ટિટીએ આવકવેરા અધિનિયમ 1961ની કલમ 32 હેઠળ અવમૂલ્યનનો દાવો કર્યો છે, આવી સ્થિતિમાં GST માત્ર સપ્લાયરની ‘માર્જિન’ કિંમત પર ચૂકવવો પડશે. ‘માર્જિન’ મૂલ્ય એ આવા માલના પુરવઠા માટે પ્રાપ્ત કિંમત અને અવમૂલ્યન મૂલ્ય વચ્ચેનો તફાવત છે. જ્યાં આવા ‘માર્જિન’ મૂલ્ય નેગેટિવ હોય, ત્યાં કોઈ GST વસૂલવામાં આવશે નહીં, એમ તેમણે જણાવ્યું હતું.
ઉદાહરણ 1
જો કોઈ રજિસ્ટર્ડ એન્ટિટી રૂ. 20 લાખની ખરીદ કિંમત સાથેનું જૂનું અથવા સેકન્ડ હેન્ડ વાહન રૂ. 10 લાખમાં વેચે છે અને આવકવેરા કાયદા હેઠળ તેના પર રૂ. 8 લાખના ઘસારાનો દાવો કરે છે, તો તેને કોઈ જીએસટી ચૂકવવો પડશે નહીં. કારણ કે સપ્લાયરની વેચાણ કિંમત રૂ. 10 લાખ છે અને ઘસારા પછી તે વાહનની વર્તમાન કિંમત રૂ. 12 લાખ થાય છે.
આ રીતે વેચનારને વેચાણ પર કોઈ નફો નથી મળી રહ્યો. જો ઉપરોક્ત ઉદાહરણમાં ઘસારા પછીનું મૂલ્ય રૂ. 12 લાખ જેટલું જ રહે છે અને વેચાણ કિંમત રૂ. 15 લાખ છે, તો સપ્લાયરના ‘માર્જિન’ એટલે કે રૂ. ત્રણ લાખ પર 18 ટકાના દરે GST ચૂકવવો પડશે. અન્ય કોઈપણ કિસ્સામાં, GST માત્ર તે કિંમત પર જ વસૂલવામાં આવશે જે સપ્લાયરનું ‘માર્જિન’ છે એટલે કે વેચાણ કિંમત અને ખરીદ કિંમત વચ્ચેનો તફાવત. પછી, જ્યાં આવા ‘માર્જિન’ નેગેટિવ હશે ત્યાં કોઈ GST વસૂલવામાં આવશે નહીં.
ઉદાહરણ-2
જો કોઈ રજિસ્ટર્ડ એન્ટિટી કોઈ વ્યક્તિને જૂનું વાહન રૂ. 10 લાખમાં વેચતી હોય અને રજિસ્ટર્ડ એન્ટિટી દ્વારા વાહનની ખરીદીની કિંમત રૂ. 12 લાખ હોય, તો તેને ‘માર્જિન’ તરીકે કોઈ જીએસટી ચૂકવવાની જરૂર નથી કારણ કે આ કિસ્સામાં સપ્લાયર છે ‘માર્જિન’ નેગેટિવ છે. એવા કિસ્સામાં જ્યાં વાહનની ખરીદ કિંમત રૂ. 20 લાખ છે અને વેચાણ કિંમત રૂ. 22 લાખ છે, ત્યાં સપ્લાયરના ‘માર્જિન’ એટલે કે રૂ. 2 લાખ પર 18 ટકા જીએસટી ચૂકવવો પડશે.
EYના ટેક્સ પાર્ટનર સૌરભ અગ્રવાલે જણાવ્યું હતું કે GST કાઉન્સિલે જૂની ઇલેક્ટ્રિક અને નાની પેટ્રોલ-ડીઝલ કાર પર GST દર 12 ટકાથી વધારીને 18 ટકા કરવાની ભલામણ કરી છે. તેને મોટી કાર અને SUV માટે નિર્ધારિત દરના સ્તરે નીચે લાવવામાં આવ્યું છે.
“તેથી, સૂચિત ફેરફારને લેગસી ઇલેક્ટ્રિક વાહનો માટે અવરોધ તરીકે જોવું જોઈએ નહીં,” અગ્રવાલે જણાવ્યું હતું. આ એક આવકારદાયક પગલું છે કારણ કે તેનાથી જૂના ઇલેક્ટ્રિક વાહનોની કિંમતમાં ઘટાડો થવાની સંભાવના છે.
