ઈરાને તેના સમૃદ્ધ યુરેનિયમના જથ્થાને નજીકના હથિયાર-ગ્રેડ સ્તર સુધી વધાર્યો છે. આંતરરાષ્ટ્રીય દબાણ અને માંગણીઓને અવગણીને તે પરમાણુ શસ્ત્રો બનાવવાની દિશામાં ઝડપથી પગલાં લઈ રહી છે. સંયુક્ત રાષ્ટ્ર ન્યુક્લિયર મોનિટરિંગ એજન્સીના એક ગોપનીય રિપોર્ટમાંથી મંગળવારે આ જાણકારી સામે આવી છે. ઈન્ટરનેશનલ એટોમિક એનર્જી એજન્સી (IAEA)ના રિપોર્ટ અનુસાર 26 ઓક્ટોબર સુધીમાં ઈરાન પાસે 60 ટકા શુદ્ધતાનું 182.3 કિલોગ્રામ સમૃદ્ધ યુરેનિયમ છે.
ઓગસ્ટમાં છેલ્લા અહેવાલ બાદ તેના ભંડારમાં 17.6 કિલોનો વધારો થયો છે. તે સમૃદ્ધ યુરેનિયમની 60 ટકા શુદ્ધતા 90 ટકાના શસ્ત્ર-ગ્રેડ સ્તરથી થોડાક પગલાં દૂર છે. IAEA એ તેના અહેવાલમાં 26 ઓક્ટોબર સુધીમાં ઈરાનનો સમૃદ્ધ યુરેનિયમ ભંડાર 6604 કિલો હોવાનો અંદાજ લગાવ્યો છે. આ અગાઉના અહેવાલથી આ સ્ટોકપાઇલમાં 852.6 કિલોનો વધારો દર્શાવે છે.
ઈરાન વિરુદ્ધ ઠરાવ લાવવાની તૈયારી
ઈન્ટરનેશનલ એટોમિક એનર્જી એજન્સી (IAEA)નો આ રિપોર્ટ એવા સમયે આવ્યો છે જ્યારે ઈરાન અને ઈઝરાયેલ વચ્ચે તણાવ ચરમ પર છે. મળતી માહિતી મુજબ IAEAના ચીફ રાફેલ મારિયાનો ગ્રોસીએ ગત સપ્તાહે ઈરાનની મુલાકાત લીધી હતી. આ સમય દરમિયાન, ઈરાને તેના સમૃદ્ધ યુરેનિયમના ભંડારને 60 ટકા સુધી ન વધારવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો.
પરંતુ ગુપ્તચર અહેવાલ બાદ ફ્રાન્સ, જર્મની અને બ્રિટને વિયેનામાં IAEA બોર્ડ ઓફ ગવર્નર્સની નિયમિત બેઠક પહેલા ઈરાન વિરુદ્ધ પ્રસ્તાવ રજૂ કરવાની ચેતવણી આપી છે. આ દરમિયાન ઈરાનના વિદેશ મંત્રી અબ્બાસ અરાકચીએ તેમના ફ્રેન્ચ સમકક્ષ સાથે વાત કરી હતી. તેમણે કહ્યું કે ત્રણેય દેશો દ્વારા ઈરાન વિરુદ્ધ પ્રસ્તાવ મામલાને જટિલ બનાવશે અને સકારાત્મક વાતાવરણને બગાડશે.
ઈરાન ઘણા પરમાણુ બોમ્બ બનાવી શકે છે
ઈરાનનું કહેવું છે કે તેનો પરમાણુ કાર્યક્રમ માત્ર શાંતિપૂર્ણ હેતુઓ માટે છે. પરંતુ રાફેલ મારિયાનો ગ્રોસીએ પહેલેથી જ ચેતવણી આપી છે કે તેહરાન પાસે પૂરતું યુરેનિયમ છે. તેની પાસે અનેક પરમાણુ બોમ્બ બનાવવાની ક્ષમતા છે.
એવું પણ માનવામાં આવે છે કે ગુપ્ત અહેવાલ બાદ ઈરાન દબાણમાં છે. તે ઇન્ટરનેશનલ એટોમિક એનર્જી એજન્સીના ચાર અનુભવી નિરીક્ષકોની પુનઃનિયુક્તિ પર વિચાર કરી રહી છે. હકીકતમાં, સપ્ટેમ્બર 2023 માં, ઈરાને વિયેના સ્થિત એજન્સીના સૌથી અનુભવી નિરીક્ષકો પર પ્રતિબંધો લાદ્યા હતા. પરંતુ હવે તેમની તૈનાતી વિચારણા હેઠળ છે.
ઈરાનનો પરમાણુ કરાર શું હતો?
2015માં અમેરિકા સહિત દુનિયાભરની ઘણી શક્તિઓએ ઈરાન સાથે પરમાણુ વાટાઘાટો કરી હતી. આ સોદો એવો હતો કે પશ્ચિમ ઈરાન પરના આર્થિક પ્રતિબંધો હટાવશે અને તેના બદલામાં ઈરાન પરમાણુ ઊર્જા માટે જરૂરી માત્રામાં જ યુરેનિયમનું સંવર્ધન કરશે.
ઈરાનના પરમાણુ કાર્યક્રમ પર નજર રાખવાનું કામ સંયુક્ત રાષ્ટ્રના નિરીક્ષકોને આપવામાં આવશે. કરાર હેઠળ, ઈરાનને માત્ર 3.67 ટકા સુધી યુરેનિયમ સંવર્ધન કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. તે 300 કિલો યુરેનિયમનો સંગ્રહ કરી શકે છે. જો કે, 2018 માં, ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે એકતરફી નિર્ણય લીધો અને ઈરાન સાથે પરમાણુ કરાર તોડી નાખ્યો.
